Verkeersregels op het water
Wat is de regelgeving voor de pleziervaart?
Net als op de weg, en eigenlijk zoals bij alles, kent ook ons waterwegennet regels en wetten. De verkeersregels voor op het water kunnen verschillen per type vaartuig, net zoals op de weg. Zo is er de scheepvaartwet, natuur- en milieuwet, wet vervoer gevaarlijke stoffen en tal van overige wetten. Natuurlijk zijn er ook wetten, regels en verplichte vergunningen voor de pleziervaart. Die gaan we in dit artikel wat nader toelichten, zodat u met uw ZAR Mini niet voor onaangename verassingen komt te staan!
De bestverkochte ZAR Mini RIB’s
De verdeling van ons vaarwegennet

Inmiddels telt ons land ruim 400.000 recreatievaartuigen. Een groot deel daarvan maakt gebruik van grote rivieren en kanalen. Dit zijn de zogeheten rijksvaarwegen. Rijkswaterstaat, die zorg draagt voor zowel weg als water, is de uitvoeringsorganisatie van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en werkt dagelijks aan een veilig, leefbaar en bereikbaar Nederland.
Het Nederlands vaarwegennet beslaat ongeveer 5046 km. De hoofdtransportassen en hoofdvaarwegen (beheerd door het rijk) zijn samen circa 1400 km lang. De overige vaarwegen hebben een gezamenlijke lengte van ongeveer 3400 km, en zijn in beheer door de regionale overheden. Vaarwegen worden in Nederland ook onderverdeeld in verschillende klassen, al naargelang van het gebruik.
- vaarwegen type A: voor de grote beroepsvaart
- vaarwegen type B: voor de kleine beroepsvaart
- vaarwegen type C: voor de pleziervaart
- vaarwegen type 0: voor de overige wateren (kano’s etc.)
Veilig varen op de Nederlandse rijksvaarwegen
Met mooi weer is het druk op het water. Varen met een klein schip tussen de grote beroepsvaart kan voor spannende en onveilige situaties zorgen. Als u als recreatieschipper deze 5 tips opvolgt, maakt u veilig en plezierig gebruik van de grotere wateren:
Tip 1: Houd stuurboordwal
Het is belangrijk om zoveel mogelijk rechts te varen. Zo kunnen schepen elkaar veilig passeren. Een groot schip kan niet direct vaart minderen of uitwijken. Pas daarom uw koers en snelheid aan. Maak indien aanwezig gebruik van de speciale recreatiegeulen. U herkent ze aan de rood-wit en groen-wit gestreepte markering aan de zijkant van de vaarweg. Veilig oversteken? Maak gebruik van de knooppuntenboekjes van Varen doe je Samen.
Tip 2: Vermijd de dode hoek
Vaar niet te dicht voor (grote) schepen uit en kijk regelmatig opzij en achterom. De dode hoek van een binnenvaartschip kan soms wel 350 m lang zijn! Vuistregel: als u de stuurhut van het schip niet kunt zien, kan de schipper u ook niet zien.
Tip 3: zorg voor zicht rondom
Zorg dat u rondom zicht hebt. Vermijd obstakels zoals zeilen en masten, houd ramen van de stuurhut vrij en zorg ook dat mede-opvarenden het zicht niet blokkeren.
Tip 4: Ken de vaarregels
Ook op het water gelden regels. Zorg dat u die kent voordat u het water op gaat. Zorg ook dat u weet wat boeien, borden en tekens betekenen. Onze mobiel verkeerleiders geven voorlichting en waarschuwingen, maar handhaven ook als dat nodig is. Op de website Varen doe je Samen leest u meer over de regels die op het water gelden.
Tip 5: Ga voorbereid het water op
Ga goed voorbereid de vaarweg op: hoe is het weer? Zijn er geplande of ongeplande stremmingen? Op welke tijden worden de sluizen en bruggen bediend? Al deze informatie staat op de website Vaarweginformatie. Schippers kunnen ook gebruik maken van de app RiverGuide, die vaarweggebruikers tijdens de vaarreis informeert. Ook op de pagina Recreatievaart en de website Varen doe je Samen vindt u nuttige informatie voor de reisvoorbereiding.
Vlot en veilig varen door de sluis
Voor recreatieschippers kan varen door sluizen spannend zijn. Niet iedereen kent de regels en weet waar zij op moeten letten. Met onze aanwijzingen komt u vlot en veilig door de sluis. Om de recreatievaart te helpen op drukke of complexe sluizen, zetten we in de zomer op een aantal sluizen stewards in.
Recreatiegeulen, een veilige vaarweg voor recreatievaart
De hoofdvaarwegen worden, zeker in de zomerperiode, gebruikt door zowel de beroeps- als pleziervaart. Vanaf een groot schip zijn kleine vaartuigen vaak minder goed te zien. Ook gaan beroepsvaartuigen doorgaans sneller. Dit levert soms gevaarlijke situaties op. Om de veiligheid van de recreatievaart te vergroten leggen we, waar het kan, recreatiegeulen aan. Op de pagina Recreatiegeulen, een veilige vaarweg voor recreatieschippers vindt u hier meer informatie over.
Varen doe je samen!
In het project ‘Varen doe je samen!’ werkt Rijkswaterstaat samen met partners om de veiligheid tussen pleziervaart en beroepsvaart te verbeteren. Dit doen we door beroepsschippers, recreatieschippers en roeiers bewust te maken van elkaars gedrag en beperkingen op het water. Daarnaast signaleren we knelpunten op vaarwegen en bieden we veilige routes aan. Bezoek eens de website Varen doe je Samen!